Türkçenin Temel Kelime Hazinesi Yönüyle Kitâbu ’l-İdrâk li-Lisâni ’l-Atrâk

Öz

Dil öğretimin ana alanlarından biri olan kelime öğretiminde “Öncelikle hangi kelimelerin öğretilmesi gerekir?” sorusu önemli bir yer tutmaktadır. Bu husus ana dili öğretiminde olduğu kadar, hatta ondan daha fazla, yabancı dil öğretiminde de geçerlidir. Bundan dolayı bir dilin yabancı dil olarak öğretilmesi için hazırlanan kitaplar dünden bugüne hedef dilin en önemli kelimelerini ihtiva etme iddiasında olmuştur. Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi için yazılmış ilk nitelikli eserlerden biri olan Kitâbu ’l-İdrâk li-Lisâni ’l-Atrâk, yazarının ön sözde verdiği bilgiden anlaşıldığı kadarıyla böyle bir iddiaya sahiptir. Bu çalışma, bu iddiadan hareketle söz konusu eserin kelime kadrosunun, en sık kullanılan Türkçe kelimelere dair günümüzde yapılan çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda, nasıl bir görünüm arz ettiğini tespite yönelmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizine dayalı olarak yürütülen çalışmada elde edilen nitel ve nicel veriler, içerik analizine tabi tutularak betimlenmiştir. Çalışmada elde edilen verilere göre Kitâbu ’l-İdrâk li-Lisâni ’l-Atrâk, döneminin standart Türkçesinin temel kelime hazinesini, zenginliğini yansıtmak bakımından üstün bir niteliğe sahiptir. Çalışmanın, Türkçenin temel kelime listesinin eş zamanlı ve art zamanlı olarak oluşturulmasına yönelik yapılacak çalışmalara katkı sağlaması beklenmektedir.