Anlamdaş Kelimelerin Tarifi Meselesi ve Misallerle Çözüm Teklifleri

Öz

Dilde anlamdaşlığın olup olmadığı tartışılan konulardan biri olmaya devam etmektedir. Bu noktada önemli bir problem de sözlüklerin, anlamdaş kelimeleri müstakil olarak değil birbirleriyle tarif etme yolunu tercih etmesidir. Bu durum da sözlük kullanıcılarının kelimeler arasındaki anlam ve kullanış farkını idrak edememesine ve bu doğrultuda da zihin ve ifade dünyalarında kısır bir döngü içinde dolaşmalarına sebebiyet vermektedir. Bu çalışmada da Türkçede anlamdaş olarak görülen bazı kelimeler arasındaki anlam ve kullanış farklılıklarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kelimeler şunlardır: yüz, çehre, sima, surat; arzulamak/arzu etmek, dilemek, istemek; izin, müsaade, ruhsat. Araştırma nitel araştırma deseninde yürütülmüş, doküman incelemesi yapılmıştır. Araştırmanın veri kümesini sözlükler ile örnek kullanımları içerdiği için derlem ve Türk edebiyatının seçkin ürünleri olan romanlar oluşturmaktadır. Çalışmada doküman incelemesi ile toplanan veriler içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırmada, anlamdaş olarak görülen kelimelerin farklı sözlüklerdeki tarifleri ve örnek kullanışları incelenmiş ve bu kelimelerin anlam ve kullanış farklılıkları ortaya koyulmaya çalışılmıştır.